Jeugdhulp doorontwikkelen kost tijd. Toch is het ook leuk om je vak door te ontwikkelen. Af en toe staan er professionals op die op zoek gaan naar nieuwe kennis omdat zij zelf ergens tegenaan lopen. De Beweging van 0 sprak Angela Luteijn, docent-promovendus aan de Radboud Universiteit, over haar onderzoek naar Verklarend analyseren.
Wat drijft je om dit onderzoek te doen?
“Tijdens mijn werk als orthopedagoog heb ik ervaren hoe waardevol het is om eerst de factoren in kaart te brengen die het gedrag van een jeugdige, een gezin en de omgeving beïnvloeden, voordat ik ging behandelen of begeleiden. In samenwerking met het gezin komen tot een verklarend beeld rond de hulpvraag, leidt tot inzicht, erkenning en begrip en draagt bij aan een goede behandelrelatie. Ook wordt duidelijk welke hulp nodig is om onderliggende oorzaken te beïnvloeden en hoe krachten van de jeugdige of andere betrokkenen ingezet kunnen worden om de situatie te veranderen”.
“Ik zag echter ook dat veel mensen geneigd zijn snel tot een oplossing over te gaan, zowel de cliënten zelf als de hulpverleners. ‘Hoe kunnen we dit doorbreken?’, vroeg ik me af. De hoeveelheid tijd die je als hulpverlener krijgt om een gezin te helpen, speelt hierbij een rol, evenals de behoefte van een cliënt om de situatie te veranderen en problemen te verminderen. Hierdoor mist het verklarend en transactioneel kijken regelmatig in de diagnostiek, waardoor behandelen van symptomen op de loer ligt. Op basis van deze ervaringen, heb ik besloten om (tijdelijk) te stoppen met mijn werk als behandelaar en onderzoek te gaan doen naar het diagnostisch proces van aanmelding tot en met behandeladvies en daarmee de verklarende analyse”.
Wat ga je precies onderzoeken?
“Drie onderdelen die in ieder geval in het onderzoek terugkomen zijn:
- Wat wordt er verstaan onder een goede verklarende analyse?
- Welke randvoorwaarden zijn nodig om een goede verklarende analyse te kunnen doen, bijvoorbeeld binnen een organisatie, in scholing en in samenwerking?
- Hoe wordt het werken met de VA ervaren door professionals, jeugdigen en hun gezinnen? Wat is de winst die zij halen uit het werken op deze manier?”
Waarom is dit onderzoek volgens jou belangrijk?
“Er is al best veel bekend over hoe een verklarende analyse er uit zou moeten zien, wat er allemaal in moet zitten. Wat nog niet duidelijk is hoe je ervoor zorgt dat je het uitvoeren van een verklarende analyse op een goede manier voor elkaar krijgt. Je kunt bijvoorbeeld wel zeggen ‘je moet het samen doen’, maar hoe doe je het dan samen goed?”
In ons onderzoek kijken we naar de randvoorwaarden die nodig zijn om een goede verklarende analyse te maken
“Het is mooi om te zien dat er momenteel veel initiatieven zijn om verklarend te analyseren in de praktijk. In ons onderzoek kijken we naar de randvoorwaarden die nodig zijn om een goede verklarende analyse te maken, zoals scholing, intervisie, financiën en tijd en hoe die voorwaarden gecreëerd kunnen worden, want dat is soms nog best lastig in de praktijk!”
“Het is belangrijk om samen de kwaliteit te bewaken, want een verklarend beeld leidt tot een behandeladvies en een behandeling die niet aansluit kan negatieve gevolgen hebben. Baat het niet, dan schaadt het mogelijk wel! Daarom is onderzoek naar implementatie van verklarend analyseren nodig”.
In welke fase zit het onderzoek nu?
“We zijn begonnen met de eerste ronde van dataverzameling bij professionals uit verschillende jeugdhulporganisaties. De focus ligt daarbij op de integratie van de verklarende analyse in de werkwijze van deze professionals. Na de zomer volgen we een aantal gezinnen en professionals middels observaties, vragenlijsten en korte interviews, in eerste instantie in regio Groningen en vervolgens in verschillende regio’s in Nederland. Daarna, in 2024 verzamelen we data over de implementatie van de verklarende analyse. Medio 2025 komt het onderzoeksrapport beschikbaar”.
